- Nederland.TVJongeren.TVNederland.TVSpelletjes.TV
- Amusement.TVKennis.TVNieuws.TVSporten.TV
- Beurs.TVKinderen.TVOndernemen.TVTalentenjacht.TV
- Cultuur.TVKook.TVOnrecht.TVVaartuig.TV
- Formule1.TVLachen.TVOranje.TVVerkiezing.TV
- Gamen.TVMensen.TVPolitiek.TVVoertuig.TV
- Geloof.TVMode.TVReis.TVVoetbal.TV
- Gezondheid.TVMuziek.TVSerie.TVWeer.TV
- Informatief.TVNatuur.TVSpeelfilm.TVWoon.TV
Nederland op film - Alle afleveringen
Zomerse fenomenen zijn te zien op amateurfilms. Hoe bruin worden een doel van de zomer op zich was, na eerst goed verbrand te zijn. Hoe lokale evenementen als de Vierdaagse van Nijmegen, de TT van Assen en de vele kermissen overal in het land onlosmakelijk met de zomer verbonden zijn. Net als strandbezoek, met zelfgesmeerde boterhammen in de tas, en het zwembad. De vele zomerse amateurfilms vormen samen ook een ode aan Nederland als vakantieland. Met de klimaatverandering en het groeiende ongemak dat veel mensen ervaren bij vliegreizen, onvermijdelijk ook het vakantieland van de toekomst.
Amateurfilms laten het ontstaan zien van de eerste jeugdculturen, zoals de nozems en later de hippies. Er zouden er nog vele volgen. Nederlandse jongeren eisen steeds meer een eigen plek op en willen voortaan hun eigen keuzes maken. Ze willen zich onderscheiden van hun ouders, maar net zo goed van andere jongeren. Met onder meer een portret van Haagse Rob, nozem van het eerste uur, schrijfster Annegreet van Bergen over jong zijn in de jaren 50 en 60, en aandacht voor de verenigingen van plattelandsjongeren die overal in het land zaten.
Amateurfilms laten zien hoe belangrijk de middenstand was, en ook hoe het overgrote deel daarvan in enkele decennia verdween. De consument wilde meer keuze en gemak, en lagere prijzen. Het gevolg daarvan was dat het grootwinkelbedrijf praktisch alle handel overnam. Voor kleine zaken was geen bestaansrecht meer. Die lagere prijzen en grotere keuze kwamen er, maar daarmee verdween ook een deel van de ziel van de gemeenschap. Ook aandacht voor de Joodse middenstanders die voor de oorlog overal hun zaakjes hadden.
Filmen kon in de oorlog levensgevaarlijk zijn, maar toch waren er Nederlanders met een filmcamera die de grote en kleine gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog in hun eigen omgeving hebben vastgelegd. In de afgelopen jaren is veel nieuw filmmateriaal opgedoken. Het zijn soms ronduit verbijsterende films, die de oorlog zelf van dichtbij laten zien. Bombardementen, Joodse Nederlanders die uit huis worden gehaald en zelfs beelden van de onderduik komen voorbij, zoals de beelden van het Joodse meisje Lea, dat in Friesland ondergedoken zat.
Hoe was het om de afgelopen eeuw in de grote Nederlandse steden te wonen en hoe veranderde dat in de tijd? Huizen in veel wijken in Rotterdam, Utrecht en Amsterdam zijn inmiddels onbetaalbaar voor de meeste mensen, maar dat is een heel recente ontwikkeling. Amateurfilms gemaakt aan het begin van de vorige eeuw laten straatarme, verkrotte buurten zien, met een leven dat zich noodgedwongen grotendeels op straat afspeelde. Er heerste armoede en werkloosheid. Perioden van werkloosheid of juist economische groei, de oorlog en tal van andere factoren maakten dat de stad afwisselend in trek was of juist impopulair.
Aan de hand van amateurfilms wordt het verhaal van het boerenleven in Nederland verteld en hoe dat in een eeuw tijd volledig veranderde. Oude films laten zien hoe Nederland nog een agrarische samenleving was, de kleine boer was de norm. Het waren gemengde bedrijven met wat rondscharrelende dieren en gewassen voor eigen gebruik. Het werk ging grotendeels met de hand en de kinderen hielpen al jong mee. En de boer scharrelde in feite ook zijn eigen inkomen bij elkaar. Door de oprukkende mechanisering veranderde alles razendsnel.
Nederlanders die voor kortere of langere tijd naar Nederlands-Indië gaan, nemen als het even kan een filmcamera mee. Vaak wordt die speciaal voor dat doel aangeschaft. Voor de thuisblijvers en voor de herinneringen voor later wordt elk aspect van dat nieuwe, exotische bestaan tot in detail vastgelegd.
Nederlandse kinderen van arbeiders en kleine middenstanders gaan in het tijdperk van de amateurfilm voor het overgrote deel naar de ambachtsschool, huishoudschool of mulo. Op de vele amateurfilms, vaak gemaakt door filmende leraren of ouders, is het dagelijks leven op die scholen te zien. De vele vakken waarin les wordt gegeven, de schoolkampen, sportdagen en schoolfeesten. Dit keer over de middelbare school van de 'gewone Nederlander'. Wim Daniëls, zelf trots oud-leerling van de mulo, gaat op bezoek bij een voormalig klasgenoot.
Oud ben je vaak al jong in de tijd van de filmcamera, zo laten de beelden zien die gewone Nederlanders de afgelopen eeuw in hun eigen omgeving maken. Boven de 55 zijn velen al versleten door de zware omstandigheden waarin ze leven en werken. Al die tijd richten filmende Nederlanders met veel liefde hun lens op onze ouderen. Lang betekent oud-zijn in Nederland bijna automatisch arm-zijn. Er zijn weinig Nederlanders met een pensioen, ouderen werken door tot het echt niet meer gaat, waarna ze afhankelijk worden van hun kinderen of de liefdadigheid.
Gedurende het tijdperk van de amateurfilm speelt de kerk een grote rol in het dagelijks leven van veel Nederlanders. Dat begint al bij de doop en blijft zo tot het einde van het leven. Voor de maaltijd en voor het slapengaan wordt gebeden, zondag staat in het teken van kerkbezoek.
Veel Nederlanders kopen een filmcamera om het opgroeien van hun kinderen in alle facetten vast te leggen. Dat begint al bij de geboorte en alle rituelen die daarbij horen. In de jaren daarna geldt dat ook voor het leren lopen en fietsen, netjes eten, tandenpoetsen, wassen en alle andere terugkerende opvoedroutines. Elk stapje in het proces van opgroeien is terug te zien op films die gewone Nederlanders maken. Wat vooral opvalt is dat er minder dan nu tijd en ruimte is voor de individuele wensen van een kind. Ouders zijn vaak blij als ze alle kinderen kunnen voeden en kleden. Langzaam maar zeker verandert dat allemaal.
Als er iets spectaculair verandert tijdens het tijdperk van de amateurfilm, dan is het de plek die Nederlandse vrouwen innemen.
Echt koude winters hebben we al lange tijd niet meer gehad. Winters met dikke pakken sneeuw, waarin we wekenlang konden schaatsen en waarin de Elfstedentocht een serieuze optie was. In het tijdperk van de amateurfilm kwamen dergelijke winters veel vaker voor. De barre winters van vroeger waren een favoriet onderwerp voor de Nederlandse amateurfilmers: dikke ijsvloeren, sneeuwpoppen, sneeuwballengevechten en andere winterpret. Films die laten zien hoe we met de auto over het IJsselmeer van Noord-Holland naar Friesland konden rijden, maar ook met beelden van de overlast. Ook is er aandacht voor de zeer koude winters tijdens de oorlogsjaren.
Deze aflevering laat zien hoe het beeld van onze straten in korte tijd drastisch veranderde, met speciale aandacht voor de straat in oorlogstijd.
Hoe we eruitzagen, hoe dat veranderde, en hoe dat is vastgelegd door de amateurfilmers van Nederland.
Tijdens een groot deel van de vorige eeuw bestond het weekend niet. Werken en naar school gaan deden we zes dagen in de week, alleen de zondag was een vrije dag. De roep om meer vrije tijd klonk steeds luider. Werknemers, georganiseerd in vakbonden, gingen hier en daar zelfs in staking om kortere werkweken af te dwingen. Vanaf ongeveer 1960 werd het werkelijkheid voor de meeste Nederlanders: twee dagen vrij.
